Familja

“Jista’ jkun li aħna wkoll ninsabu f’din l-istess sitwazzjoni. Inħossuna diżillużi, diżappuntanti u forsi wkoll frustrati. Din ma tkunx l-ewwel darba għax fil-ħajja tal-Knisja dejjem kien hemm dawn is-sitwazzjonijiet.”

13/10/2023

Diskors ta’ Mgr. Carmel Attard fil- ftuħ ta’ Sena Pastorali 2023.

Fit-triq ta’ Għemmaws

(Mk 16,12-13)

“Dak in-nhar stess ġara li tnejn minnhom kienu sejrin lejn raħal jismu Għemmaws, xi sittin stadju bogħod minn Ġerusalemm, jitħaddtu bejniethom fuq kulma kien ġara. Huma u jitħaddtu u jitkixxfu bejniethom, Ġesù nnifsu resaq lejhom u baqa’ miexi magħhom. Imma għajnejhom kellhom xi jżommhom u ma setgħux jagħrfuh. U hu qalilhom: “X’intom tgħidu bejnietkom intom u miexja?” U huma waqfu, b’ħarsa ta’ niket fuq wiċċhom. Imbagħad wieħed minnhom, jismu Kleofa, wieġeb u qallu: “Inti waħdek il-barrani f’Ġerusalemm li ma tafx x’ġara hemmhekk f’dawn il-jiem?” “X’ġara?” staqsiehom Ġesù. Qalulu: “Dak li ġara lil Ġesù ta’ Nazaret, li kien profeta setgħan fl-għemil u fil-kliem quddiem Alla u quddiem il-poplu kollu, kif il-qassisin il-kbar u l-kapijiet tagħna tawh f’idejn il-gvernatur biex ikun ikkundannat għall-mewt u sallbuh. Aħna konna nittamaw li hu kien dak li kellu jifdi lil Iżrael; iżda issa, fuq kollox ġa għaddew tlitt ijiem minn dawn il-ġrajja! Issa wkoll xi wħud min-nisa tagħna ħasduna, għax marru kmieni ħdejn il-qabar u l-katavru tiegħu ma sabuhx; ġew jgħidu wkoll li dehrulhom xi anġli li qalulhom li hu ħaj. Imbagħad marru ħdejn il-qabar xi wħud minn tagħna u sabu kollox kif kienu qalu n-nisa, imma lilu ma rawhx!” Qalilhom Ġesù: “Kemm intom boloh u tqal biex temmnu kulma qalu l-profeti! U ma kellux il-Messija jbati dan kollu u hekk jidħol fil-glorja tiegħu?” U beda minn Mosè u l-Profeti kollha jfissrilhom kulma kien hemm fl-Iskrittura fuqu.

Meta qorbu lejn ir-raħal fejn kienu sejrin hu għamel ta’ birruħu li hu kien se jibqa’ sejjer aktar ’il bogħod. Iżda huma ġegħluh jibqa’ magħhom u qalulu: “Ibqa’ magħna, għax issa sar ħafna ħin u l-jum ġa wasal biex jintemm.” Imbagħad daħal biex joqgħod magħhom. U waqt li kien fuq il-mejda magħhom, qabad il-ħobż, qal il-barka, qasmu u tahulhom. Imbagħad infetħulhom għajnejhom u għarfuh, iżda hu għab minn quddiemhom. U wieħed lill-ieħor bdew jgħidu: “Ma kinitx imkebbsa qalbna ġewwa fina huwa u jkellimna fit-triq u jfissrilna l-Iskrittura?” Dak il-ħin stess qamu u reġgħu lura Ġerusalemm. Hemm sabu lill-Ħdax u lil sħabhom miġbura flimkien, u dawn qalulhom: “Il-Mulej qam tassew, u deher lil Xmun!” U huma wkoll tarrfulhom x’kien ġralhom fit-triq, u kif kienu għarfuh fil-qsim tal-ħobż.

Bdejna din iċ-ċelebrazzjoni tal-lejla – il-Ftuħ tas-sena Pastorali 2023/2024 bis-silta mill-Evanġelju ta’ San  Luqa : ir-rakkkont ta’ Emmaws.

Dan huwa rakkort straordinarju u stupend. Żewġ dixxipli, li wieħed minnhom jismu Kleofa u l-ieħor ma nafux x’jismu. Għalhekk dak li m’għandux isem nista’ nkun jien u int.

Żewġ dixxipli sejrin lejn djarhom fir-raħal tagħhom – Emmaws.

Żewġ dixxipli diżappuntati u diżillużi.

Imma żewġ dixxipli jiddiskutu bejniethom ‘fuq kull ma kien ġara’. Dan il-kumment ta’ Luqa huwa importanti ħafna, għaliex minkejja d-diżappunt tagħhom, dak li kien ġara kien jinteressahom ħafna. Żgur li interess tagħhom kien ‘ Aħna konna nittamaw li hu kien dak li kellu jifdi lil Israel’.

Imma mument importanti f’din il-mixja kien meta Ġesu nnifsu resaq lejhom u baqa miexi magħhom. Imma huma kellhom qalbhom magħluqa u ma ntebħux minn kien.

Jista’ jkun li aħna wkoll ninsabu f’din l-istess sitwazzjoni. Inħossuna diżillużi, diżappuntanti u forsi wkoll frustrati. Din ma tkunx l-ewwel darba għax fil-ħajja tal-Knisja dejjem kien hemm dawn is-sitwazzjonijiet.

Bħalissa ninsabu f’nofs esperjenza fil-Knisja Universali bl-esperjenza tas-Sinodu – esperjenza ta’ mixja flimkien – fejn kif qalilna l-Papa ħadd m’għandu jibqa’ lura. Għalhekk it-tema tas-Sinodu hi mibnija fuq tliet pilasti : Komunjoni, parteċipazzjoni u Missjoni.

Jiena nemmen li dawn it-tlett temi, barra li huma l-mixja tal-Knisja Universali, għandhom ikunu id-direzzjoni tal-Moviment ta’ Kana mhux biss għas-sena li ġejja imma wkoll għas-snin li ġejjin speċjalment issa li se jkun hemm dirazzjoni ġdida.

Kien għal dan il-għan li  dan l-aħħar il-Kunsill tal-Moviment ta’ Kana irrifletta ħafna fuqu nnifsu permezz ta’ diskussjonijiet interni. Għalhekk fix-xhur li għaddew il-Kunsill ħass il-bżonn li jikkooptja nies li qed jaħdmu fil-‘grassroots’, qed jaħdmu ma’ koppji u familji kif ukoll ma’ koppji li qed iħejju ruħhom għas-sagrament taż-żwieġ.

Matul dawn id-diskussjonijiet, fil-Kunsill ħareġ il-bżonn li nimxu bi pjan ta’ azzjoni  fuq tlett binarji biex il-ħidma kollha fil-pastorali tal-familja tkun flimkien ma’ oħrajn li għandhom għal qalbhom dan il-qasam.

Għalhekk l-ewwel binarju huwa li titwaqqaf Federazzjoni ta’ movimenti u għaqdiet oħra u  li qed jaħdmu f’xi qasam jew ieħor tal-familja. Dan il-ħsieb ħareġ meta is-sena li għaddiet diversi għaqdiet u movimenti impenjati fil-pastorali tal-familja ħadu sehem fil-Family Fair li saret waqt it-trade fair. Kienet esperjenza fejn uriet li flimkien nistgħu nagħtu ‘image’ posittiv tal-familja.

Għalhekk nista’ ngħid li dan l-ewwel binarju għandu jimxi fuq l-ewwel tema tas-Sinodu, il-Komunjoni.

It-tieni binarju huwa il-preparazzjoni għas-sagrament taż-żwieġ. Irridu nivvalutaw u jekk hemm bżonn nirristrutturaw il-prepazzjoni tal-koppji għas-sagrament taż-żwieġ. Dan l-aħħar il-Moviment ta’  Kana ippublika manwal ġdid għall-koppji mexxejja flimkien ma’ numru ta’ ħandawts li jingħataw lill-koppji għarajjes. Dan kien proġett li ħa ħafna żmien biex tlesta.

Irrid ngħid li l-manwal il-ġdid, għalkemm sabiħ u attraenti, ma jagħmilx mirakli. Għandna ħafna koppji mexxejja li qed jagħmlu l-almu tagħhom biex ikunu ppreparati u aġġornati mal-issues ġodda li jinqalgħu kuljum. Lil dawn il-koppji ngħidilhom grazzi kbira tal-impenn tagħkom.

Imma jiddispjaċini ngħid li hemm koppji oħrajn li baqgħu jużaw metodi u għajnuniet antiki. Irridu niftakru li ż-żgħażagħ li jiġu għandna għall-kors ta’ Kana, ħafna minnhom jiġu ‘għax bilfors’. Għalhekk ma jistennewx li min naħa tagħna isibu koppji mexxejja mhux preparati jew li qed jużaw metodi antikwati. Għalhekk nista’ ngħid li dan it-tieni binarju għandu jimxi fuq it-tema tas-Sinodu : il-parteċipazzjoni.

Marbut ma’ dan il-binarju, hemm imbagħad dokument importanti ħafna li ħareġ id-Dikasteru Lajċi, Familja u Ħajja tal-Vatikan : Cathecumenal pathways for married life.

Nemmen li dan id-dokument għandu jixprunana biex flimkien mal-Kappillani, il-Malta Youth Catholic Network u d-delegat tal-Arċisqof għall-Katekeżi naraw x’nistgħu nattwaw minnu.

Fl-introduzzjoni ta’ dan id-dokument Papa Franġisku iħeġġiġna b’dan il-kliem: ‘Be courageous! Let us begin to take th first steps! Let us initiate a process of pastoral renewal! Let us put our minds and hearts at the service of future families. I assure you that the Lord will sustain us, give us wisdom and strength, make our enthusiasm grow, and above all, allow us to experience the ‘delightful and comforting joy of evangelizing’ ( Evangelii Gaudium, 9)

It-tielet binarju huwa li matul din is-sena niddixxernu fuq il-Moviment ta’ Kana u speċjalment fuq l-operat tiegħu.

Lit-tim li se jkun qed jaħdem fuq dan il-binarju nissuġerilu li qabel xejn jaqra’ is-serje  ta’ udjenzi Ġenerali li għamel Papa Franġisku propju fuq it-tema tad-dixxerniment għax kif naqraw ‘Jekk il-Mulej ma jibnix id-dar, għalxejn jitħabtu l-bennejja’.

Għalhekk inxebbaħ il-ħidma ta’ dan il-binarju mat-tielet tema tas-Sinodu : il-Missjoni.

X’se tkun din is-sena għall-Moviment ta’ Kana?

  1. Il-Moviment ta’ Kana se jkollu direttur ġdid. Wara kważi tmien snin bħala Direttur tal-Moviment ta’ Kana kont qed naħseb li  wasal iż-żmien biex kif isir fil-futbol ‘indendel iż-żarbun’ għax ovvjament l-enerġija ma tibqax l-istess. B’umilta’ ngħid li ħdimt minn qalbi biex il-Moviment ta’ Kana jissaħħah.  Il-bidu kien iebes għaliex tmien snin ilu kellna niffaċċjaw kriżi  kbira – kif se nikkonvinċu lill-gvern ikompli jagħti is-somma ta’ 70,000 ewro kull sena għall-operat. Imma bil-mod il-mod wasalna fi ftiehem mal-Gvern biex jissusidja parti mill-ispejjes tas-servizzi ta’ terrrapija. Jekk Alla jrid lejn l-aħħar ta’ din is-sena se jsir l-iffirmar tat-tielet ftiehem mal-Ministeru tal-Familja.

Dawn it-tmien snin kienu snin fejn tgħallimt ħafna.

  • Tgħallimt ħafna mill-ġenerożita kbira tal-koppji mexxejja tal-korsijiet ta’ tħejjija għaż-żwieġ. Ammirajt u  se nibqa’ nammira id-dedikazzjoni tagħkom. Min hawn ngħidilkom grazzi. Keep up the good work.
  • Tgħallimt mill-Gruppi Familji Nsara speċjalment fl-impenn għall-formazzjoni tal-membri. Nappella lill-Gruppi Familji Nsara biex kif  qalilna l-Papa San Ġwanni Pawlu II ikollna l-kuraġġ li naqdfu ‘l barra fil-fond u nistiednu koppji miżżewġin ġodda oħra biex jingħaqdu magħhom.
  • Tgħallimt mill-counsellors speċjalment fil-mod ta’ iħaddmu l-ministeru tal-akkoljenza meta jiltaqgħu ma’ persuni mtaqqla bil-problemi.
  • Tgħallimt mill-Kunsill ta’ Kana fid-diskussjonijiet u fit-tfassil ta’ policies. Nawgura lin-new commers biex jaħdmu b’ħeġġa u entużjażmu fi ħdan il-Kunsill li huwa l-ogħla organu fit-tmexxija tal-Moviment.

Għalhekk nawgura lid-direttur il-ġdid ħidma fejjieda b’risq il-familja. Dan il-qasam mhux faċli għaliex illum il-familja kif iridha Alla ‘raġel wieħed u mara waħda’ qed tkun iċċalinġjata kontinwament. Nibqa’ nissapportjah sakemm ikun possibli.

  • Din is-sena wkoll se tkun ta’ sfida għall-Moviment għaliex se nkunu kostretti li niċċaqilqu mill-Istitut Kattoliku. It-tmexxija tal-Knisja f’Malta qed tippjana li l-Istitut Kattoliku ikun ċentru ta’ kultura u fidi. Irrid ngħid li bħalissa qegħdin fi proċess biex jinsab post adattat fil-Furjana stess fejn l-operat tagħna jibqa’ għaddej bla diffikulta’.
  • Id-Dar tal-Mall. Din hi dar li għandha importanza kbira għaliex qegħdha fiċ-ċentru tal-Furjana. Din id-dar hi propjeta tal-Moviment ta’  Kana u hemm il-permessi kollha  meħtieġa biex isir żvilupp fuqha. Nagħmel appell lill -Kunsill biex jiddeċiedi x’jsir minn din id-dar għax iż-żmien qiegħed jagħfas.
  • Kif semmejt aktar il-fuq, il-koppji mexxejja tal-Kors ta’ Kana huma pedament importanti fil-formazzjoni tal-koppji għarajjes għas-sagrament taż-żwieġ u għalhekk jeħtieġu formazzjoni kontinwa. B’dan il-ħsieb f’moħħna, tfassal programm ta’ sena għall-koppji mexxejja. L-iskop ta’ dan il-programm huwa biex il-koppji isiru jafu iktar ‘l xulxin u jitgħallmu minn xulxin. Il-programm huwa varjat ħafna għaliex se jkun jinkludi laqgħat ta’ formazzjoni, irtiri u anke mumenti fejn nissoċjaliżżaw. Dan il-programm se jieħu ħsieb Fr Aayrton Muscat, issa li ġie maħtur bħala Direttur Spiritwali tal-Moviment ta’ Kana.

Il-ħidma tiegħi minn issa ‘l quddiem

L-Ariċiqof xtaq li jagħti ħajja mill-ġdid lil dik li fl-antik kienet tissejjaħ il-Missjoni l-Kbira u l-missjoni ż-żgħira, fejn numru ta’ saċerdoti kienu jagħmlu ħidma ta’ evannġeliżazzjoni fil-parroċċi. Issa li dawn il-missjonijiet ġew soppressi, l-Arċisqof waqqaf il-Kulleġġ tas-Saċerdoti Missjunarji San Ġorġ Preca. Il-qaddis protettur kif jindika l-isem, San Ġorġ Preca li kellu ħafna għall-qalbu l-evanġeliżazzjoni speċjalment fost it-tfal u ż-żgħażagħ.

Din il-ħidma se tkun tikkonsisti filli flimkien ma’ saċerdoti oħra inżuru l-familji fi dajrhom, kuntatt personali, ħidma u attenzjoni lit-tfal speċjalment fl-iskejjel, kif ukoll attenzjoni lill-persuni li jinsbu fil-periferija tal-Knisja u tas-soċjeta’.

Din il-ħidma se ġġibna f’kuntatti dirett mar-realtajiet differenti tal-familja. Għalhekk dak li tgħallimt f’dawn l-aħħar tmien snin issa nista’ nużahom fil-parroċċi permezz ta’ dan il-kulleġġ.

Konklużjoni

Nagħlaq billi nirringrazzja lilek President tas-sapport li tajtni minkejja diffikultajiet li kien hemm; grazzi lill-Kunsill kollu u nawgura li jxammar il-kmiem għax hemm ħafna x’isir. Nirringrazzja lil Fr Aayrton li minkejja diffikultajiet ta’ traġitt sab il-ħin biex inkunu flimkien. Grazzi lilkom mhux li aċċettajtu l-istedina tagħna għal din iċ-ċelebrazzjoni illejla imma għall-ħidma kbira tagħkom b’risq il-familja.

Nitolbu l-Madonna ta’ Kana tbierek lilna u lill-familji tagħna.

Grazzi ħafna.

Dun Charles Attard

“Jalla d-dar tagħkom, il-familja tagħkom, tkun skola. Skola għalikom it-tnejn li titgħallmu minn xulxin; ‘il quddiem, jekk Alla jrid, anke għal uliedkom.” – L-isqof Frendo

15/01/2023

L-Omelija tal-Isqof Ġorġ Frendo O.P. fil- Quddiesa għall-koppji li se jiżżewġu fis-sena 2023

Ftit jiem ilu ċċelebrajna l-festa tal-Magħmudija ta’ Ġesù. Ġieli staqsewni, ‘imma Ġesù li ma kellu l-ebda dnub, għaliex tgħammed?’ meta l-magħmudija ta’ Ġwanni l-Battista kienet magħmudija tal-midinbin, biex jitolbu maħfra għall-dnubiethom. Però Ġwanni l-Evanġelista, f’dan l-Evanġelju jgħidilna għaliex Ġesù ġie mgħammed minn Ġwanni l-Battista. Għaliex Ġwanni l-Battista kellu juri min hu Ġesù. Fil-fatt hawnhekk jgħid: “Fuq min tara l-Ispirtu jinżel u joqgħod, dak hu li jgħammed bl-Ispirtu s-Santu. Dan rajtu b’għajnejja, u għalhekk xhedt, ‘Dan hu l-Ħaruf ta’ Alla’” (Ġw 1:33-34).

Għaliex Ġesù huwa msejjaħ ‘Ħaruf’? Ma nafx jekk qattx kellkom l-okkażjoni taraw lil xi ħadd joqtol ħaruf. Jien darba kelli ċans, meta kont l-Albanija. Għamilt 25 sena hemmhekk. Imma darba wieħed raġel, li kien jgħix f’gebuba u li konna għinnieh biex almenu jibni żewġt ikmamar — kienu familja kbira — biex ipattilna, ġabilna ħaruf. Rajtu joqtlu. Imma ħaġa tal-għaġeb, tant impressjonajt ruħi meta rajt lil dan il-ħaruf ma jagħmel l-ebda reżistenza; annimal tant ġwejjed. Għalhekk Ġesù huwa mxebbah mal-ħaruf, għaliex fil-fatt huwa dak li ma għamel l-ebda reżistenza, lanqas meta għajruh, lanqas meta arrestawh, sawtuh u sallbuh.

Dan Hu Ġesù; imma huwa wkoll dak li niżel fuqu l-Ispirtu s-Santu. Huwa dejjem mimli bl-Ispirtu s-Santu. San Luqa jurina ħafna ċar kif l-Ispirtu s-Santu ħadem f’Ġesù. Ġesù huwa msejjaħ ukoll, kif smajna fl-ewwel qari, ‘il-Qaddej’, huwa l-qaddej ta’ Alla.

Dak li jingħad dwar Ġesù, l-Evanġelisti jridu li aħna nifhmu li dan jgħodd għalina wkoll. Veru li aħna m’aħniex l-Iben ta’ Alla, però, kif kien qal wieħed kittieb kbir tas-seklu III, Tertuljanu: ‘In-Nisrani huwa Kristu ieħor’. Aħna Kristu ieħor, imsejħin biex inkunu qaddejja. Issa fl-Iskrittura, li wieħed jissejjaħ ‘qaddej’, dan kien titlu ta’ unur, ta’ ġieħ. Li aħna nissejħu ‘qaddejja ta’ Alla’, u anke ‘qaddejja tal-oħrajn’ huwa għalina titlu ta’ ġieħ.

Imbagħad Ġesù jkompli jurina aħna min aħna. Hu, mimli bl-Ispirtu s-Santu, illum qed ifakkarna li aħna wkoll irċivejna l-Ispirtu s-Santu. Mhux irċevejnieh darba għal dejjem u daqshekk. Huwa l-Ispirtu s-Santu li jibqa’ jaħdem fina, jgħaqqadna flimkien fl-imħabba, jimliena bil-ferħ. Il-ferħ, fil-fatt, huwa wieħed mill-frott tal-Ispirtu s-Santu, l-Ispirtu li jagħtina l-paċi, l-għaqda.

San Pawl, fit-tieni qari li smajna, qed jindirizza lin-nies ta’ Korintu bħala: “il-Knisja ta’ Alla li qiegħda f’Korintu” (1Kor 1:2). Nafu li San Pawl ġie Malta, imma sfortunatament ma ħallielna l-ebda ittra; imma kieku kellu jiktbilna ittra, kien jindirizzaha proprju b’dawn il-kelmiet: ‘il-Knisja ta’ Kristu li qiegħda f’Malta’. Mhux biss, imma qiegħed isejħilhom: qaddisin “li tqaddsu fi Kristu Ġesù” (1Kor 1:2). Din hija s-sejħa tagħna lkoll. Aħna msejħin għall-qdusija.Il-magħmudija li aħna rċevejna ma qaltilniex: ‘inti trid tkun tajjeb’; qaltilna xi ħaġa iżjed: ‘inti trid tkun qaddis’.

Ħa nindirizza lilkom, speċjalment għarajjes, li msejħin għall-qdusija permezz tal-istat li se tidħlu għalih : l-istat taż-żwieġ. Tinsewx li se tiżżewġu fil-Knisja, u ż-żwieġ għalikom ifisser ‘Sagrament’. Tafu x’inhu Sagrament hux hekk? Mhuwiex sempliċiment ċerimonja fil-knisja, imma huwa laqgħa ma’ Kristu. Kristu, li se jiltaqa’ magħkom, se jgħaqqadkom flimkien; imma se jiggarantilkom ukoll il-preżenza tiegħu. Se jorbotkom flimkien biex jibqa’ magħkom. Irid jibqa’ magħkom, mhux biex jagħmlilkom il-ħajja iktar diffiċli tafux; għall-kuntrarju, biex jikkomunika lilkom dik l-imħabba li tkompli ssaħħaħ l-għaqda tagħkom fl-imħabba. Intom diġà qegħdin f’din l-avventura ta’ mħabba, tasal fil-quċċata dakinhar li tiżżewġu. Ftakru wkoll li ż-żwieġ ma jfissirx li issa wasaltu fejn kellkom taslu. Maż-żwieġ qegħdin tiftħu paġna ġdida, kapitlu ġdid fil-ħajja tagħkom li jitlob minnkom fedeltà, indissolubbiltà. Ma ninsewx dawn il-kwalitajiet. Illum forsi saru sfida, għaliex qegħdin f’dinja ta’ tant pornografija, f’dinja fejn teżisti nuqqas ta’ stabbiltà, u sfortunatament għalhekk kultant niltaqgħu ma’ żgħażagħ li forsi qed jgħixu flimkien, imma qed jibżgħu li jagħtu l-pass taż-żwieġ. Jibżgħu, għaliex ma jħossux li għandhom jgħidu ‘iva’ darba għal dejjem.

Imma intom temmnu fi Kristu? Temmnu li Kristu se jgħaqqadkom? Allura emmnu wkoll li hu se jibqa’ magħkom. Jiggarantilkom il-preżenza tiegħu li tgħinkom biex tħarsu l-fedeltà lejn xulxin, biex tifhmu li hija rabta sal-mewt, u rabta fi mħabba li tikber, ma tixjieħx. Ibqgħu dejjem bil-bieb miftuħ għal Kristu fil-ħajja tagħkom. Anzi roddulu ħajr. Qisu lil xulxin bħala don għal xulxin. Għidulu lill-Mulej: Grazzi Mulej għar-raġel tiegħi, u semmi ismu. Grazzi Mulej għall-mara tiegħi, u semmi isimha. Intom doni għal xulxin. Ifhmuh dan, irringrazzjaw lil Alla għal xulxin.

Fl-aħħar nett, meta mbagħad ir-rabta tagħkom ma tibqax rabta ta’ tnejn, imma ta’ tlieta, ta’ erbgħa — għaliex il-familja tagħkom tikber — dejjem ftakru li l-ulied huma l-frott tal-imħabba tat-tnejn indaqs, tnejn indaqs fid-dinjità. Iż-żwieġ mhuwiex rabta bejn wieħed li jikkmanda u waħda li tobdi; hija rabta bejn tnejn li huma ndaqs fid-dinjità. Meta Alla ħalaq il-bniedem, qal: “ħalaq il-bniedem fuq xbihietu, fuq xbihat Alla ħalqu, raġel u mara ħalaqhom” (Ġen 1:27). Ix-xbieha ta’ Alla hija daqskemm hi fir-raġel hija wkoll fil-mara.

Jalla d-dar tagħkom, il-familja tagħkom, tkun skola. Skola għalikom it-tnejn li titgħallmu minn xulxin; ‘il quddiem, jekk Alla jrid, anke għal uliedkom. Jien tlift lil missieri meta kelli 10 snin, kont żgħir. Però, kull meta nidħol f’din il-knisja niftakar meta bħala tifel żgħir kont niġi miegħu, kien dejjem jagħmel żjara quddiem is-Sagrament, u jżur il-kappella tal-Madonna ta’ Caraffa. Ħaġa oħra li niftakar hi li għall-birthday ta’ ommi, wara x-xogħol, kien dejjem jgħaddi jixtri kaxxa pasti għall-familja. Konna numru kbir fil-familja dak iż-żmien. Però, kemm tifkiriet ta’ tfulija jibqgħu. Jalla wliedkom, l-ulied futuri tagħkom, jibqgħu dejjem jgħożżu l-eżempji sbieħ illi intom se tagħtuhom. Intom tkunu l-ewwel edukaturi ta’ wliedkom.               

“Ifhmu li jiġri x’jiġri minnkom, għalikom il-Mulej huwa grazzja, huwa mħabba, ħniena u paċenzja. Kunu dan għal xulxin.” – Arċisqof Charles J. Scicluna

07/01/2023

L-Omelija tal-Arċisqof Charles J. Scicluna

“Intom smajtu bil-pjan tal-grazzja li Alla tani għal-ġid tagħkom” (Ef 3:2). Din il-kelma ta’ San Pawl, tgħodd ukoll għalikom. Itolbu biex dejjem tagħrfu u tifhmu li s-Sagrament taż-Żwieġ, li dħaltu għalih bil-kunsens ta’ bejnietkom, huwa għalikom pjan tal-grazzja ta’ Alla. Aħna, meta ngħidu l-kelma grazzja, irridu nfissru mħabba, ħniena u paċenzja. Jiena nispera u nawgura li ħadtu grazzja b’xulxin xi darba, u li meta tħarsu lejn xulxin forsi għadkom tiftakru dik ix-xrara tal-bidu, bejn argument u ieħor. Imma tinsewx li dik it-tbissima u l-ħarsa tal-bidu, il-bewsa tal-bidu, huma pjan tal-grazzja ta’ Alla: imħabba, ħniena u paċenzja. 

Aħna qegħdin nagħmlu l-festa kbira ta’ dan Alla li biex jurina l-milja tal-grazzja tiegħu, il-milja tal-imħabba, tal-ħniena u tal-paċenzja, sar tarbija. Jiena nitlob fuqkom u nawguralkom, kulħadd skont il-possibbiltà tiegħu, skont is-sejħa tagħkom, li ssiru ġenituri, li jkollkom il-grazzja li tħaddnu lil uliedkom, u tkunu għalihom ukoll grazzja; tkunu għalihom ukoll imħabba, ħniena u paċenzja. Aħna qegħdin nagħmlu l-festa ta’ din it-tarbija li bit-tbissima tagħha, bil-bikja tagħha, bil-bżonn kollu li għandha, bid-dipendenza fuq kull wieħed u kull waħda minna, għax din it-tarbija tiddependi fuq kollox. Niddeċiedu aħna jekk titwelidx jew le, niddeċiedu aħna tikolx jew le, niddeċiedu aħna titfisqiex jew le. It-tarbija hija ħlejqa vulnerabbli b’mod totali, imbagħad bil-mod il-mod tinfatam mid-dipendenza kollha. 

Alla sar tarbija, Alla sar vulnerabbli, dipendenti għal kollox mill-għożża tagħna. F’din id-dinja ddeċieda li jkun f’idejn din il-koppja, Marija u Ġużeppi, li flimkien mal-Iben, ma’ Ġesù, jiffurmaw il-familja ta’ Nazaret. Imma llum il-Mulej jixtieq, u aħna dan li qed niċċelebraw, li jkun dawl għall-ġnus.

Lill-Maġi, għorrief tal-Lvant, x’aktarx mill-Persja, fejn illum hemm inkwiet kbir, kellimhom b’lingwaġġ li jifhmu, bil-lingwaġġ tal-astronomija u l-astroloġija wkoll, għax dak iż-żmien iż-żewġ xjenzi kienu ħaġa waħda. Il-kwiekeb u l-movimenti tagħhom, u l-mistoqsija: imma dan kollu xi jfisser? “Rajna l-kewkba tiegħu tielgħa, u ġejna nqimuh” (Mt 2:2), infittxuh. Fil-Maġi hemm istint qawwi tat-tfittxija. X’qegħdin ifittxu? Qegħdin ifittxu dawl.

Ir-rakkont tal-Evanġelju ta’ San Mattew jitkellem dwar il-ferħ ukoll. Kienet tfittxija ferħana. Jiena dan nawguralkom ukoll, li intom tfittxu fl-imħabba ta’ bejnietkom, li għandha l-mumenti ta’ dlam u ta’ diffikultà bħal kull imħabba, li tkomplu tfittxu lill-Mulej, lil Ġesù, li għalikom din it-tfittxija tkun dawl u ferħ. Imma l-Mulej fittxuh ukoll meta l-piż ikun tqil; fittxuh ukoll meta tħossukom weħidkom, individwalment, avolja fil-koppja; fittxuh ukoll meta tkunu ttentati, għax forsi tal-ġara jfuħ iżjed l-ikel li trid. Itolbuh, ħossuh magħkom. 

Ifhmu li jiġri x’jiġri minnkom, għalikom il-Mulej huwa grazzja, huwa mħabba, ħniena u paċenzja. Kunu dan għal xulxin. Għal xulxin kunu mħabba ta’ vera li tagħti ħajtek, allura tinsa lilek innifsek. Mhux faċli. Li tkunu ħniena, għax li taħfer huwa l-ikbar att ta’ mħabba. Il-maħfra kapaċi tibdel storja ta’ biki u ta’ negattività f’xi ħaġa sabiħa, bidu ġdid; imma l-ewwel wieħed irid jgħaddi mill-proċess tal-maħfra reċiproka; il-paċenzja, li hija l-lingwaġġ ta’ kuljum tal-imħabba. 

Jiena, fl-aħħar ta’ din il-Quddiesa, se jkolli l-pjaċir kbir li nsellmilkom koppja koppja, u se nagħtikom kurċifiss. Tgħiduli, imma llum mhux il-Ġimgħa l-Kbira, imma l-Epifanija. Ħarsu lejn Ġesù b’idejh miftuħa, bil-kustat tiegħu miftuħ għalina, u itolbuh imħabba, ħniena u paċenzja.  

✠ Charles Jude Scicluna
    Arċisqof ta’ Malta

Wegħda differenti

16/11/2022

Waqt iċ-ċerimonja taż-żwieġ issir il-wegħda bejn il-koppja li jkunu fidili lejn xulxin f’kull moment ta’ ħajjithom, li jħobbu u jirrispettaw lil xulxin tul ħajjithom kollha.

Din l-istess wegħda wieħed jista’ jfissirha b’dan il-mod. Inwegħdek li

  • Ngħinek tħobb il-ħajja;
  • Li dejjem inżommok fl-għożża;
  • Li l-paċenzja ma tonqos qatt għax hekk tfisser “tħobb”;
  • Li nitkellem meta hemm bżonn;
  • Li niskot meta hemm bżonn;
  • Li naqblu li nistgħu ma naqblux;
  • Li s-sħana ta’ qalbek tkun “id-dar”;

Nawgura lil koppji miżżewwġa jgħixu din il-wegħda.

Dun Charles Attard

Gratitudni

07/10/2022

 Rari niltaqħu ma’ Ġesu li jilmenta… imma meta jilmenta ninnotaw fih għafsa ta’ qalb.

Illum niltaqgħu ma’ Ġesu jilmenta ma’ raġel li mfejjaq mill-marda tal-lebbra: “Mhux l-għaxra fiqtu? Fejn huma id-disa l-oħra?”

Forsi dak li fieq lil Ġesu qallu, “… imma jiena ġejt ngħidlek ‘grazzi’”. 

Kemm hi nieqsa l-gratitudni speċjalment fil-familji tagħna!

  • Meta nara t-tazza nofsha vojta u ninsa li t-tazza hi  nofsha mimlija.
  • Meta ngorr għax it-tfal imqarbin u ninsa li t-tfal huma b’saħħithom.
  • Meta tgorr għax martek/żewġek iqabbiżhielek u tkun grat/grata li hemm xi ħadd li qed taqsam ħajtek miegħu/magħha.

… u l-lista ta’ gratitudnijiet tista’ tkun twila ħafna.

Grazzi Mulej ta’ kollox.

Dun Charles Attard

Talb għal xulxin

07/09/2022

Titolbu għal xulxin fil-familja?

Jekk le, qatt m’hu tard li tibdew titolbu għal xulxin.

Jekk qed titlob għal xi ħadd fil-familja, għidlu/għidilha, “Qed nitlob għalik”.

Dan ikun ġest ta’ qalb tajba ta’ vera.

Dun Charles Attard