Omelija f’Jum il-Ħajja

02/02/2025    Il-Konkatidral ta’ San Ġwann, il-Belt Valletta

L-omelija tal-Isqof Joseph Galea-Curmi

Il-ħajja hija mimlija għażliet li rridu nagħmlu. Imma aħna lkoll li qegħdin hawn irċevejna l-ħajja u twelidna mhux b’għażla tagħna, imma għax kien hemm il-ġenituri tagħna li għażlu l-ħajja. Kien hemm min ħa ħsiebna b’għożża minn qabel twelidna, u wara. Għal dawn il-persuni aħna għandna biss gratitudni kbira.

Imma l-gratitudni hija akbar għax rawmuna f’ambjent li jgħożż il-ħajja. Minn meta konna żgħar, fost il-valuri prinċipali li wrewna u li għallmuna, kien hemm l-apprezzament tal-ħajja u tad-dinjità ta’ kull bniedem. Hija s-soċjetà Maltija wkoll li tul is-snin għarfet li l-ħajja hija prezzjuża dejjem, mill-ewwel mument tat-tnissil tagħha sat-tmiem naturali tagħha. Għarfet li għandna nagħmlu ħilitna biex nipproteġu l-ħajja minn dak kollu li jheddidha, ikasbarha jew iġibha fix-xejn.

Dan hu li qed niċċelebraw illum. Hi ċelebrazzjoni pożittiva tal-ħajja, ta’ dak kollu li jsaħħaħ il-protezzjoni tal-ħajja fostna.

Sfidi ta’ żminijietna

Illum qed inħabbtu wiċċna ma’ diversi sfidi fejn tidħol il-protezzjoni tal-ħajja, u rridu lkoll nagħrfu l-għażliet li għandna nagħmlu quddiem dawn l-isfidi.

Hawn min iqiegħed għamad quddiem għajnejh biex ma jaċċettax il-verità – dak li tgħid ix-xjenza u li tarah illum bl-ultrasound – jiġifieri li l-ħajja umana tibda mat-tnissil, u jgħid li dawk ftit ċelloli fil-ġuf li tista’ tiddisponi minnhom. Imma jekk hemm diġà ħajja umana li bdiet, ukoll jekk għadha fil-bidu, jekk teliminaha int tkun qed teqred ħajja umana. Tista’ tgħidha bi kliem differenti, tista’ titkellem fuq iċ-ċelloli qisek qed titkellem fuq ċista, imma l-verità hi li meta teqred dawn iċ-ċelloli qed teqred ħajja umana li bdiet.

Hawn min jgħid li jekk irridu nkunu progressivi, irridu nippermettu li l-ħajja tista’ teqridha qabel titwieled. Hija tassew kontradizzjoni kbira li titkellem fuq progress jekk iċċaħħad il-progress ta’ min għadu żgħir ħafna u vulnerabbli u ma tħallihx jiżviluppa. Tkun tassew progressiv meta tħalli min hu ċkejken u dgħajjef jagħmel progress, anzi tinkoraġġixxi dan il-progress mhux toħonqu.

Aħna għandna għax nifirħu li nkunu l-ewwel fl-għożża tal-ħajja!

Hawn min jgħid li trid tħalli lil kulħadd fil-libertà. Jgħidulek: jekk inti temmen f’Alla, irrispetta l-ħajja mill-bidu nett; u lil min ma jemminx, ħallih fil-libertà jagħmel li jrid, timponix il-fidi tiegħek fuqna! Imma l-iżball hu hawn: mhijiex il-fidi imma x-xjenza li tgħidlek li hemm ħajja umana li bdiet. Il-fidi li tgħidlek hu li kull ħajja hija xbieha ta’ Alla, don tiegħu. Ma nistgħux nirraġunaw li fis-soċjetà l-ħajja umana għandha tkun imħarsa biss minn min jemmen, u min ma jemminx għandu dritt li jeqridha!

Hawn min jgħid li aħna l-Maltin qegħdin waħedna fir-rispett lejn il-ħajja mill-ewwel mument tat-tnissil tagħha. Dan għandu jagħmilna kburin, mhux b’xi mod inħossuna inferjuri. Aħna għandna għax nifirħu li nkunu l-ewwel fl-għożża tal-ħajja!

Dawn huma sfidi li rridu naffaċċjaw bis-serenità imma b’mod ċar. Il-mument li aħna naċċettaw li l-ħajja umana li bdiet tista’ teliminaha, inkunu kissirna l-pedament tar-rispett lejn il-ħajja f’waqtiet oħra tul is-snin. Inkunu adottajna l-“kultura tal-iskart”, kif isejħilha b’mod qawwi l-Papa Franġisku.

Etika konsistenti favur il-ħajja

Hija l-għażla favur il-ħajja mill-ewwel mument tat-tnissil tagħha li tgħinna biex ikollna etika konsistenti favur il-ħajja dejjem u sal-aħħar. Hu għalhekk li rridu nħarsu l-ħajja f’kull waqt tagħha. Dan juri ruħu fl-għażliet li nagħmlu.

Irridu nirsistu b’impenn għall-protezzjoni tal-ambjent, li jagħtina l-istess arja li nirrespiraw. Hemm ukoll nuru kemm hi għażiża jew le l-ħajja.

Irridu naħdmu biex ngħinu persuni li qed isofru vjolenza domestika jew abbuż, u li minħabba f’hekk il-ħajja tagħhom hija mhedda. Jeħtieġu kull għajnuna biex joħorġu mis-sitwazzjoni ta’ abbuż u jkunu rispettati fid-dinjità tagħhom.

Irridu nagħtu appoġġ lill-persuni li qed ifittxu l-kenn barra minn arthom – naħdmu biex ma jispiċċawx mgħarrqa fil-baħar huma u jfittxu ħajja ġdida.

Irridu nkunu ta’ spalla għall-persuni li għaddejjin minn problemi ta’ saħħa mentali, li jeħtieġu kull appoġġ biex jistgħu jgħixu ħajja b’dinjità.

Irridu nibqgħu sodi kontra d-droga li mhijiex rikreazzjoni imma deġenerazzjoni.

Irridu nagħtu appoġġ lill-persuni li qed ifittxu l-kenn barra minn arthom – naħdmu biex ma jispiċċawx mgħarrqa fil-baħar huma u jfittxu ħajja ġdida.

Irridu niftakru li s-saħħa tas-soċjetà titqies mill-progress ta’ dawk l-aktar dgħajfa.

Għażla sal-aħħar

L-għażla favur il-ħajja tibda mill-bidu nett u tkompli sal-aħħar, sal-mument meta l-ħajja tintemm u ngħaddu għall-ħajja ta’ dejjem.

Hawn diversi persuni li jkunu f’sitwazzjoni ta’ dgħufija u vulnerabbiltà, speċjalment fis-snin ta’ età kbira. Il-messaġġ li rridu nagħtu huwa li l-ħajja ta’ kull persuna hi għażiża, u rridu ngħinu b’mod partikulari lil dawk li għaddejjin minn tbatija u li jeħtieġu kura paljattiva.

Fi kliem il-Papa Franġisku: “…il-kura paljattiva awtentika hi radikalment differenti mill-ewtanasja, li qatt ma hi għajn ta’ tama jew attenzjoni ġenwina għal min hu marid u min qed imut. Minflok, din hi falliment tal-imħabba, mera ta’ ‘kultura tal-iskart’ li fiha l-persuna m’għadniex inħossuha bħala valur primarju li għandna nirrispettawh u nieħdu ħsiebu. Tabilħaqq, l-ewtanasja hi spiss ippreżentata b’mod qarrieq bħala għamla ta’ kompassjoni. Imma l-‘kompassjoni’, kelma li tfisser ‘tbati ma’’, ma tinvolvix it-temma intenzjonata ta’ ħajja, imma pjuttost ir-rieda li wieħed jaqsam fit-toqol ta’ dawk li qed jaffaċċjaw l-aħħar stadji tal-pellegrinaġġ tagħna fuq din l-art” (Messaġġ f’Simposju Internazzjonali dwar il-Kura Paljattiva, 21-23 ta’ Mejju 2024).

Noffru t-tama

L-għażla favur il-ħajja tfisser li nieqfu ma’ min qed ibati –bħall-ommijiet li jsibu ruħhom f’diffikultajiet kbar u jkunu jeħtieġu appoġġ. Hu dan li toffri l-Knisja f’diversi parroċċi u komunitajiet tagħha, flimkien ma’ diversi istituzzjonijiet bħall-Moviment għad-Drittijiet, Protezzjoni u Żvilupp tat-tarbija li se titwieled, u l-Life Network Foundation – biex ħadd ma jitgħaffeġ taħt it-tbatija u biex tant ħajjiet umani jkunu salvati.

F’din il-festa tal-lum tal-Preżentazzjoni tal-Mulej, nitolbu biex hu jkun dejjem “id-dawl biex idawwal il-ġnus”. Nitolbu biex aħna nwasslu dan id-dawl tiegħu bħala pellegrini tat-tama u noffru din it-tama Nisranija b’messaġġ ċar favur il-ħajja u d-dinjità ta’ kull bniedem: ngħożżu l-ħajja bl-imħabba, nagħżlu l-ħajja.

Quddiesa fil-ftuħ tal-Ġublew 2025 fl‑Arċidjoċesi ta’ Malta bit‑tema ‘Pellegrini tat‑Tama’

29/12/2024    Il-Katidral ta’ San Pawl, l-Imdina Ġublew tat-Tama 2025Il-Kelma tal-Arċisqof

L-omelija tal-Arċisqof Charles Jude Scicluna

Għeżież, “araw b’liema għożża ħabbna l-Missier; nistgħu nissejħu wlied Alla, u hekk aħna tassew” (1 Ġw 3:1). Din il-kelma tal-Appostlu San Ġwann, fl-ewwel ittra  tiegħu, tkun ta’ kuraġġ għalina, aħna u nibdew il-Ġublew Imqaddes tas-sena 2025. Ġublew, li l-Papa jixtieqna li fih nikbru bħala pellegrini ta’ tama. Il-pellegrin hu bniedem f’mixja; il-pellegrin ta’ tama jaf li hemm wegħda, kelma, li mhux se tonqos, u li mhux se tqarraq bih.

It-tama tagħna mhijiex illużjoni, mhijiex ħrafa, mhijiex ħlieqa tal-bnedmin; it-tama tagħna hi persuna: Ġesù. Aħna pellegrini, li pass pass, daqqa nogħtru, u daqqa le; resqin lejh.

Il-Papa Franġisku lilna l-Isqfijiet ta’ Malta u Għawdex, inħoss li tana konsenja speċjali, messaġġ speċjali. Meta fis-17 ta’ Mejju ltqajna miegħu, u staqsejnieh x’kienet ix-xewqa ta’ qalbu għal dan il-ġublew. Uża dan il-kliem bit-Taljan: ‘Una grande festa di misericordia (festa kbira ta’ ħniena)’.

“Araw b’liema għożża ħabbna l-Missier” (1 Ġw 3:1). L-ewwel esperjenza tal-ħniena, l-aħwa, mhux li tinfena bil-ħsieb tad-dnub tiegħek u ta’ ħaddieħor; imma li tagħraf kemm iħobbok Alla; li għażlek bħala bintu, bħala ibnu; li bagħat lil Ibnu fid-dinja, biex aħna nsiru wliedu, u nkunu wliedu tassew, u aħwa bejnietna. Biex ikun jista’ jgħallimna l-Mulej Ġesù, nitolbu hekk: “Missierna, li inti fis-smewwiet, jitqaddes ismek” (Mt 6:9). L-Irxoxt lill-Maddalena jgħidilha li “sejjer għand Missieri u Missierkom, Alla tiegħi u Alla tagħkom” (Ġw 20:17).

Il-Papa xtaq li fid-djoċesijiet kollha tad-dinja llum jibdew il-Ġublew għall-komunità lokali, anke għall-knejjes lokali. Hu inawgurah f’Ruma f’lejlet il-Milied, kif tafu. U llum, qegħdin nibdew bħala komunità ta’ fidi dan il-Ġublew. Mument ta’ grazzja u stedina ta’ ħniena. U Ġesù, meta ried jagħtina l-ħniena u jurina l-ħniena, waqqaf sagrament. L-ewwel sagrament hu l-magħmudija, li jaħfer id-dnubiet kollha; imma wara l-magħmudija hemm is-sagrament tal-qrar.

Min irid jiċċelebra l-Ġublew f’din is-sena, jibda ritmu ta’ qrar regolari. M’hemmx għalfejn kuljum, imma b’mod regolari, skont il-bżonn, u skont l-emerġenza wkoll. Nidħlu fl-ispirtu ta’ dan is-sagrament, li hu sagrament ta’ verità imma wkoll sagrament ta’ ħniena; mhux kamra tat-tortura, il-Papa jħobb ħafna jgħid: isma’ l-qrar mhux tortura! Il-qrar hu festa ta’ ħniena imma ta’ verità.

Tgħiduli: ‘imma f’dan il-Ġublew, hemm xi grazzja speċjali?’ Iva! Il-Papa jispjegahilna. Meta niċċelebraw il-Ġublew, bħalma qed nagħmlu llum, il-Knisja fil-misteru tax-Xirka tal-Qaddisin, tagħti wkoll li neħilsu mit-tpattija kollha ta’ dnubietna. Id-dnubiet tagħna jinħafru bil-qrar; it-tpattija tagħhom tinħafer ukoll bil-grazzja tal-Ġublew, dak li jgħidulu l-Indulġenzja Plenarja; meta l-Mulej, inaddfek sew minn ġewwa; u anke permezz tiegħek, jieħu ħsieb lill-maħbubin tiegħek li telqu qabilna.

L-ewwel sagrament hu l-magħmudija, li jaħfer id-dnubiet kollha; imma wara l-magħmudija hemm is-sagrament tal-qrar.

Din hi l-grazzja kbira ta’ din il-ħniena li qed toffri l-Knisja; li għal darba, darbtejn kuljum, jiena nista’ wkoll, neħles lil ħuti mejtin mit-tpattija kollha ta’ dnubiethom. U tgħiduli, x’għandi nagħmel? Iżżur il-Katidral, tgħid: il-Missierna, l-Kredu, u talba lill-Madonna; jiena nissuġġerixxi s-Salve Regina. Għaliex qed nissuġġerilkom is-Salva Regina? Għax “Sliema għalik Sultana, Omm tal-ħniena, ħajja, ħlewwa, tama tagħna”. U allura, peress li hemm dik il-frażi sabiħa, li lill-Madonna ngħidulha ‘tama tagħna’, f’din is-sena bħala pellegrini tat-tama; ta’ min nitolbuha ħafna t-talba ta’ ‘Sliema għalik Sultana’.

U barra minn hekk, din hi l-iżjed parti diffiċli, irridu nagħmlu sforz biex ninfatmu mill-ħażen li hemm fina, min fil-ftit, u min inqas ftit. Il-Papa qed jgħidilna, l-Indulġenza Plenarja tista’ teħodha wkoll anke mid-dar tiegħek, jekk inti marid, jekk inti l-ħabs, jekk inti f’residenza tal-anzjani, jekk int qed tieħu ħsieb xi ħadd u ma tistax tiċċaqlaq minn fejn inti. Tingħaqad magħna, mal-isqof, pereżempju meta jqaddes. Intom tafu li jiena kull nhar ta’ Ħadd inqaddes, u tkun trasmessa biex tilħaq kemm jista’ jkun nies li ma jistgħux jiġu l-Knisja; u tingħaqdu miegħi, u jkollkom l-indulġenza plenarja wkoll.

Imma l-Papa qed jissuġġerilna wkoll ‘l-Opri tal-Ħniena’. Għax jiena nilqa’ l-ħniena ta’ Alla imma rrid nuri l-ħniena tiegħi ma’ ħuti. U l-opri tal-ħniena huma dawk li jmissu l-ġisem: itma’ lil min hu bil-ġuħ, niftakru fis-soup kitchens tagħna – fil-Kċina ta’ Marta; isqi lil min hu bil-għatx, libbes lill-għarwien, ilqa’ lill-barranin, żur lill-morda, żur lill-priġunieri, idfen lill-mejtin. Dawn huma l-opri tal-ħniena materjali, li jmissu l-ġisem. Imma hemm ukoll l-opri tal-ħniena li jmissu r-ruħ spiritwali: agħti parir lil ħosbiena, bniedem inkwetat farrġu u mhux iżżidlu l-inkwiet; għallem lil min ma jafx – dak li jkun iftaħlu għajnejh; widdeb lill-midinbin, kultant nippreferu s-silenzju ħalli ngħixu ħajja komda (ibda minni nnifsi); farraġ lill-imnikktin, aħfer il-ħtijiet. Forsi din tal-aħħar l-iktar waħda diffiċli. Tista’ tieħu l-indulġenza plenarja jekk hemm xi ħadd irrabjat għalih? Taħfirlu. Altru, Missierna, Sliema u Qaddisa! Hawn il-prezz qed jogħla! Stabar b’min idejqek – din ukoll, il-paċenzja. Kieku nifhmuha din, li anke fit-traffiku nieħdu naqra paċenzja b’xulxin, tgħid illum soqt u ħadt indulġenza plenarja. Itlob lil Alla għall-ħajjin u għall-mejtin. Imma mbagħad il-Papa jinsisti wkoll għaż-żjajjar ta’ min hu fil-bżonn jew f’diffikultà: morda, priġunieri, anzjani weħidhom, persuni b’diżabbiltà.

Fl-ewwel tas-sena, pereżempju, nagħmlu l-Maratona tad-Dar tal-Providenza. Ejjew żuruha lil din id-Dar, iltaqgħu mar-residenti; dan il-kuntatt iġib ukoll fuqna ħniena kbira. Imma fuq kollox ukoll, il-Papa qed jinsisti li nidħlu fi spirtu ta’ sabar u anke ta’ kontroll tagħna nfusna.

It-tama tagħna mhijiex illużjoni, mhijiex ħrafa, mhijiex ħlieqa tal-bnedmin; it-tama tagħna hi persuna: Ġesù.

F’ħin minnhom jgħid, isma’ aħna nhar ta’ Ġimgħa mhux biss tajjeb li ssum mil-laħam; imma mhux aħjar il-Papa jgħid issum mill-internet? Minn konsum żejjed? U jgħid ukoll nagħtu somma proporzjonata ta’ flus lill-foqra. Għandna diversi inizjattivi; jiena nbierek lill-poplu tagħna kemm hu ġeneruż; il-maratoni li jsiru huma xhieda ta’ kemm il-poplu tagħna hu ġeneruż. Ħu pereżempju, l-istrina, hi festa li tagħmlilna unur. U l-Papa qed jgħidilna dik ukoll opra ta’ ħniena, li tiġbed fuqek il-ħniena ta’ Alla, imma wkoll xogħlijiet ta’ natura reliġjuża jew soċjali.

Issa ħa nikkwota lill-Papa, speċjalment inizjattivi favur id-difiża u l-protezzjoni tal-ħajja, fil-fażijiet kollha tagħha, u tal-kwalità tal-ħajja nnifisha; tat-tfal abbandunati, għandna l-Fondazzjoni Sebħ; ta’ żgħażagħ f’diffikultà, għandna l-Caritas; ta’ anzjani fil-bżonn, jew weħidhom; ta’ migranti minn diversi pajjiżi.

Ejjew noħolmu kif nistgħu nuru mħabba konkreta ma’ kulħadd, biex din il-festa kbira ta’ ħniena, ma tkunx biss ta’ ġid għalija, imma ta’ faraġ għall-proxxmu. U tassew din is-sena għall-poplu tagħna hi festa kbira ta’ ħniena. 

✠ Charles Jude Scicluna
    Arċisqof ta’ Malta

Quddiesa għall-koppji li żżewġu fl-2024

04/01/2025    Il-Konkatidral ta’ San Ġwann, il-Belt Valletta

L-omelija tal-Arċisqof Charles Jude Scicluna

“Qum! Ħa jiddi wiċċek! Id-dawl tiegħek wasal! Jiddi fuqek sebħ il-Mulej!” (Iż 60:1). Din il-festa tal-Epifanija hi wieħed mill-mumenti importanti fil-festi tal-Milied, li jikkonkludu bil-festa tal-magħmudija tal-Mulej. Imma hi festa ta’ dawl. Il-Mulej jiddi bħala dawl mhux biss fil-ħolqien fis-sinjal tal-kewkba; imma jiġi preżentat lilna lkoll il-ġnus, bħala dawl ta’ ħajjitna. Il-profeta Iżaija, meta jitkellem fuq id-dawl, qed jitkellem fuq l-esperjenza tal-imħabba ta’ Alla u tal-ħniena tiegħu.   

“Qum! Ħa jiddi wiċċek! Id-dawl tiegħek wasal! Jiddi fuqek sebħ il-Mulej!” (Iż 60:1) L-awgurju tiegħi għalikom hu li f’xulxin, bl-inżul u t-tlajja tal-ħajja, isibu l-esperjenza ta’ dan id-dawl ta’ ħniena, imħabba u faraġ. U jekk inti qed tipprova tfittex il-kewkba li tindikalek fejn hemm il-Mulej bil-ħniena tiegħu, nistiednek li ssibha fil-qalb tal-maħbub jew il-maħbuba ta’ qalbek u ta’ ħajtek. Dik hi l-kewkba li l-Mulej għażel għalik.

Nifirħilkom u nawguralkom tal-għażla li tbierku ż-żwieġ tagħkom bis-sagrament is-sena li għaddiet. Bis-sagrament li rċivejtu, il-Mulej jagħmel minnkom ilkoll dawl għall-ġnus. F’dinja għatxana għat-tama, intom l-għeżież li għażiltu li timpenjaw ruħkom fit-triq tal-imħabba miżżewġa, intom sinjal ta’ tama. Is-sinjal ta’ tama li l-kelma ta’ min iżommha; u minkejja d-dgħufija tagħna, għandna rieda sħiħa li nżommuha. Intom tajtu kelma lil xulxin, li tkunu fidili għal xulxin, fir-risq it-tajjeb u l-ħażin, fil-mard u fis-saħħa tul ħajjitkom kollha. Intom tajtu sinjal ta’ mħabba lil xulxin.

U meta tajtu ċ-ċurkett lil xulxin għedtu dawn il-kliem għeżież: “Ħu dan iċ-ċurkett, sinjal ta’ mħabbti u l-fedeltà tiegħi lejk. Fl-isem tal-Missier u tal-Iben u tal-Ispirtu s-Santu”. Il-kunsens li għamiltu hi l-kelma li tajtu.

Intom tafu li l-kunsens kien it-tieġ, issa qegħdin tgħixu ż-żwieġ. It-tieġ jgħaddi, forsi l-kontijiet ma jgħaddux malajr, imma ż-żwieġ trid tgħixu kuljum. Hu wkoll għandu l-kont, il-kont miegħek innifsek; il-kont li jħabbat fuq l-egoiżmu ta’ kull wieħed u kull waħda minna, u jistedinna nagħtu ħajjitna; il-kont fuq in-nuqqas ta’ paċenzja tagħna, u jistedinna li nistabru b’xulxin.

Inħobb nirrepeti l-inċident ħelu lejn it-tmiem il-ħajja ta’ San Ġorġ Preca, meta t-tabib tiegħu Dr Spiteri ddeċieda li jiżżewweġ, u mar għand Dun Ġorġ għal parir. Sinjur, se niżżewweġ, tagħtini parir? Dun Ġorġ, lil dan it-tabib żagħżugħ, qallu: Dottore, mur id-dar u fuq il-blata ta’ kull bieb ta’ kull kamra ikteb tliet kelmiet: ‘Paċenzja, paċenzja, paċenzja’. U l-paċenzja fil-ħajja miżżewġa ssir id-dizzjunarju tal-imħabba u tal-ħniena. Dr Spiteri laħaq qalli, ‘U kelli bżonnha din il-paċenzja, Dun!’ Il-Mulej bierek lilu u lill-mara b’ħajja twila flimkien, imma żgur kienet il-ħajja bħal tagħkom ilkoll, imżewqa bil-bnazzi u bil-maltemp.

Jiena nawguralkom ħafna, li f’xulxin issibu l-kewkba li tferraħkom; u li fil-mumenti tad-dlam u tat-tbatija, ssibu min jgħinkom verament. Il-liturġija tat-tieġ, titlob fuqkom li ssibu ħbieb li jirrispettawkom fl-impenn għal xulxin, ma jkunux ta’ tfixkil. Nawguralkom li ssibu ħbieb hekk. Ftakru li intom inftamtu mill-familja li l-Mulej berikkom fiha, biex tagħmlu l-familja tagħkom.

Forsi smajtuni nitlob, biex ma ngħidx nittallab u nitkarrab, biex f’Malta jkollna l-barka tal-ulied. Din it-talba nagħmilha lilkom ukoll; imma nirrispetta d-deċiżjonijiet tagħkom. Itolbu għall-barka tal-ulied, biex meta l-Mulej, fil-ħniena tiegħu jżejjinkom bl-ulied, jimliekom ukoll bil-ferħ. Imma jiena nawguralkom ukoll ħajja twila flimkien. Tinsewx li l-Mulej ma jqarraqx bina, ma jingannaniex, se jgħinkom tgħixu l-fedeltà għal xulxin. “Ara d-dlamijiet jiksu l-art, u sħab iswed il-popli; iżda fuqek jiddi l-Mulej, u sebħu jfeġġ fuqek” (Iż 60:2).

✠ Charles Jude Scicluna
    Arċisqof ta’ Malta

Quddiesa għall-koppji li se jiżżewġu fl-2025

L-omelija tal-Isqof Joseph Galea-Curmi

Il-festa tal-Magħmudija tal-Mulej li qed niċċelebraw illum tgħinna nirriflettu fuq mument profond fil-ħajja ta’ Ġesù – mument li juri l-identità u l-missjoni tiegħu, mibnija fuq l-imħabba u s-servizz. Hi opportunità tajba speċjalment għalikom li qegħdin tħejju biex tidħlu għas-sagrament taż-żwieġ din is-sena. Din il-festa toffri dawl speċjali fuq dan il-vjaġġ li se tibdew, vjaġġ ukoll mibni fuq l-imħabba, l-għotja tagħkom lil xulxin, u l-grazzja divina.

Il-magħmudija: bidu ġdid

Fl-Evanġelju tal-lum, naraw lil Ġesù ġej lejn ix-Xmara Ġordan biex jitgħammed minn Ġwanni. Għalkemm kien bla dnub, Ġesù għażel li jidentifika ruħu mal-ħtieġa tat-tiġdid tal-umanità. Kien hu li qaddes l-ilma, mhux l-ilma li qaddes lil Ġesù. Il-magħmudija tiegħu mmarkat il-bidu tal-ministeru pubbliku tiegħu, missjoni ta’ mħabba u salvazzjoni.

Bl-istess mod, is-sagrament taż-żwieġ jimmarka bidu ġdid għalikom bħala koppja. Mhuwiex biss ċelebrazzjoni tal-imħabba tagħkom imma dħul f’missjoni qaddisa – li tirriflettu l-imħabba ta’ Alla lid-dinja permezz tar-relazzjoni tagħkom. Kif il-magħmudija ta’ Ġesù wriet b’mod ċar il-missjoni tiegħu, hekk ukoll iż-żwieġ li qed tħejju għalih se jkun juri din il-missjoni sabiħa li għaliha Alla sejħilkom: li tagħtu xhieda tal-imħabba ta’ Alla u tkunu sinjal ta’ tama fis-soċjetà Maltija llum.

Il-leħen mis-smewwiet: “Inti ibni l-għażiż”

Fil-magħmudija ta’ Ġesù, kif smajna fl-Evanġelju, is-smewwiet infetħu u l-leħen mis-sema, il-leħen tal-Missier, iddikjara: “Int ibni l-għażiż. Fik sibt il-għaxqa tiegħi” (Lq 3:22). Din l-affermazzjoni ta’ mħabba u identità tfakkarna fl-oriġini ta’ kull imħabba li ġejja minn Alla.

Għax nissieħbu ma’ Ġesù, il-Missier jgħid din il-kelma fuq kull wieħed u waħda minna fil-magħmudija tagħna, u jkompli jgħidha tul ħajjitna kollha. Jgħidilna, lil kull wieħed u waħda minna: int ibni l-għażiż, int binti l-għażiża, fik sibt il-għaxqa tiegħi.

Fiż-żwieġ, intom imsejħa biex tkunu dan il-leħen għal xulxin. Fi żminijiet tajba u f’dawk diffiċli, il-kliem u l-għemejjel tagħkom għandhom dejjem jaffermaw: int l-għażiż tiegħi. inti l-għażiża tiegħi. Fik insib l-għaxqa tiegħi. Hu kliem li ma jkunx biss kliem imma li jkun tassew ħiereġ mill-qalb. Dan mhuwiex biss sentiment li tgħaddi, imma impenn biex tħarsu lejn xulxin b’għajnejn tal-fidi, u tirrikonoxxu x-xbieha ta’ Alla f’xulxin.

Il-ħidma tal-Ispirtu s-Santu

L-Evanġelju jgħidilna wkoll li l-Ispirtu s-Santu niżel fuq Ġesù fis-sura ta’ ħamiema. L-Ispirtu saħħaħ lil Ġesù għall-missjoni tiegħu, u bl-istess mod, hu dan l-Ispirtu li jseddaqkom fiż-żwieġ tagħkom.

Iż-żwieġ mhuwiex dejjem faċli. Se jkun hemm sfidi, kultant nuqqas ta’ ftehim, u sagrifiċċji li jkun hemm bżonn li tagħmlu. Imma l-Ispirtu s-Santu hu dak li jakkumpanjakom b’mod kostanti, li jagħtikom l-għerf, is-sabar, u l-kuraġġ biex tgħixu b’mod għaqli dawn il-mumenti flimkien. Inħeġġiġkom biex tistiednu lill-Ispirtu s-Santu fir-relazzjoni tagħkom kuljum permezz tat-talb, permezz tal-imħabba u l-maħfra, u permezz tal-għemejjel tajba. Inħeġġiġkom ukoll biex tgħixu din l-esperjenza tal-Ispirtu ta’ Alla speċjalment bil-quddiesa kull nhar ta’ Ħadd flimkien, li tant iġġib barka lilkom fil-ħajja taż-żwieġ tagħkom.

Iż-żwieġ: sagrament ta’ servizz

Il-magħmudija ta’ Ġesù ma kinitx biss dwaru nnifsu, b’mod li toħroġ ċara l-identità tiegħu; kienet ukoll dwar il-missjoni tiegħu li jservi lil ħaddieħor. Bl-istess mod, iż-żwieġ tagħkom mhuwiex biss għall-hena tagħkom imma għall-ġid tal-Knisja u tad-dinja, għall-ġid tal-oħrajn. Permezz tal-imħabba tagħkom, issiru xhieda tal-patt ta’ Alla – sinjal ħaj tal-fedeltà u l-ħniena tiegħu.

Aħsbu fid-dar tagħkom futura bħala knisja żgħira, post fejn Kristu huwa preżenti fl-imħabba, fl-ospitalità, u fil-kura tagħkom għall-oħrajn. Iż-żwieġ tagħkom huwa vokazzjoni, sejħa biex tkunu strumenti tal-imħabba ta’ Alla l-ewwel għal xulxin imma wkoll għall-familja tagħkom, ħbieb, u saħansitra għan-nies li ma tafux.

Ispirazzjoni

Hekk kif niċċelebraw il-magħmudija tal-Mulej, niftakru li l-missjoni tiegħu bdiet b’att ta’ umiltà, imħabba, u ubbidjenza għar-rieda tal-Missier. Jalla dan ikun ta’ ispirazzjoni għalikom hekk kif tħejju ruħkom għas-sagrament taż-żwieġ.

Ħa jgħinkom il-Mulej tegħlbu kull ostaklu għall-imħabba lejn xulxin, ma tħallu lil ħadd jidħol fin-nofs u jtellef l-għotja tagħkom lil xulxin, u tfittxu dejjem l-għajnuna mingħand min jista’ verament jagħmlilkom il-ġid.

Ħa jkun il-vjaġġ tagħkom mimli bil-grazzja ta’ Alla, il-gwida tal-Ispirtu s-Santu, u l-assigurazzjoni li intom maħbubin mill-Missier. Meta tieqfu quddiem l-artal fil-jum tat-tieġ tagħkom, ħa tisimgħu f’qalbkom l-istess kliem li qal il-Missier lil Ġesù: “Inti ibni l-għażiż. Fik sibt il-għaxqa tiegħi.”

Nitlob lil Alla jberikkom f’din it-triq qaddisa, u jalla ż-żwieġ tagħkom ikun dawl fid-dinja li jirrifletti s-sbuħija tal-imħabba eterna ta’ Alla, miftuħ ukoll għal kull don ta’ ħajja ġdida li Alla jagħtikom fi ħdan iż-żwieġ tagħkom.

Talba

Nagħmel din it-talba speċjalment għalikom li se tiżżewġu dis-sena: Missierna li inti fis-smewwiet, bierek lil dawn il-koppji hekk kif iħejju ruħhom għas-sagrament taż-żwieġ. Imla l-qlub tagħhom bl-imħabba tiegħek, saħħaħ l-impenn tagħhom, u mexxihom bid-dawl tal-Ispirtu s-Santu. Ħa tkun l-għaqda tagħhom rifless tal-grazzja tiegħek u xhieda tal-imħabba fidila tiegħek, u ħa jgħixu dejjem il-kliem li inti għedt u li llum infakkru fil-festa tal-Magħmudija tal-Mulej: fik sibt il-għaxqa tiegħi.

✠ Joseph Galea-Curmi   
    Isqof Awżiljarju

L-Assemblea Ġenerali tal-IEEF inżammet f’Malta

Artilku Luke Vella – News Book Malta. Ritratti Erika Lanzafame

Prof. Jean Calleja Agius, waħda mill-kelliema fil-konferenza, qalet ma’ Newsbook Malta li qed qed “ngħixu f’pajjiż li l-fertilità qiegħda tonqos u dan hu rifless tad-dinja żviluppata.”

Hi kompliet li għaldaqstant wieħed għandu jżomm f’moħħu l-iktar affarijiet bażiċi li ħafna drabi jintesew. Fosthom semmiet kif hu tajjeb li wieħed jieħu ħsieb saħħtu u għaldaqstant il-piż – “la żżejjed u lanqas in-nieqes”, li jiġi evitat it-tipjip u x-xorb alkoħoliku kif ukoll li wieħed ma jikkunsmax drogi.

Dan intqal fil-konferenza dwar il-fertilità u n-nuqqas tagħha, organizzat mill-Istitut Ewropew għall-Edukazzjoni tal-Familja (IEEF). Matulha saru żewġ indirizzi: preżentazzjoni minn Prof. Jean Calleja Agius dwar l-irwol tal-Ippjanar Naturali tal-Familja (NFP – Natural Family Planning) fid-dawl tal-fertilità, u indirizz ieħor minn Dr Micaela Menarguez dwar il-bilanċ fis-saħħa ormonika tan-nisa u l-awtonomija personali.

Il-kelliema u l-Professur tal-Ostetrija u l-Ġinekoloġija qalet li l-NFP għandu postu fis-soċjetà kontemporanja, hekk kif dan huwa l-ewwel pass.

“Kull min jiżżewweġ bil-Knisja jaf li fil-korsijiet ta’ Kana jingħadda l-NFP lill-koppji li jattendu. Dan għaliex li int tagħraf il-fertilità tiegħek bħala mara u bħala koppja huwa importanti għaliex tagħraf is-sistema riproduttiva tiegħek u anke biex jekk ikun hemm xi problema, tindirizzaha u tirranġaha mill-iktar fis,” sostniet.

Hija spjegat li f’każ li dan kollu ma jwassalx għal riżultati mixtieqi, ikun hemm il-lok għal interventi oħrajn biex jiġu aġġustati sistemi li jgħinu lil koppja biex ikollha t-tfal.

Hija kompliet li “f’Malta, aħna xxurtjati li għandna dawn is-servizzi disponibbli, però ma għandniex ninsew li għandna nibdew mill-ewwel pass: li nifhmu ċ-ċiklu riproduttiv tagħna.”

X’jagħmel l-Istitut Ewropew għall-Edukazzjoni tal-Familja?

L-għan tal-IEEF, li ilu mwaqqaf 62 sena hekk kif jaf il-bidu tiegħu fi Grenoble ġo Franza fl-1962, huwa li tagħti s-sostenn lill-familji billi tipprovdi l-edukazzjoni dwar l-aspett ta’ familja lill-koppji, kif ukoll il-preparazzjoni għal żwieġ san u miftuħ għall-ħajja. Huma joħolqu wkoll kuxjenza dwar il-fertilità kif ukoll l-NFP.

Il-koordinatriċi tat-tim responsabbli mill-Kuxjenza dwar il-Fertilità (F/A) u n-NFP Pauline Tufigno qalet ma’ Newsbook Malta li din l-assemblea li ssir f’pajjiżi differenti tal-Ewropa, din id-darba qed issir f’Malta hekk kif il-Moviment ta’ Kana huwa wieħed mill-membri fi ħdan l-IEEF. Għal din il-konferenza li qed issir f’Mount St Joseph ġewwa l-Mosta, qed jattendu madwar 38 delegat mill-Ewropa kollha li qed jirrappreżentaw 18-il organizzazzjoni minn 15-il pajjiż.

Il-Moviment ta’ Kana joffri servizzi għal problemi ta’ infertilità fost oħrajn

Pauline Tufigno li hija wkoll fit-tim tal-Moviment ta’ Kana spjegat kif il-Moviment ta’ Kana ma jassistix biss il-koppji qabel iż-żwieġ, iżda wkoll fil-perkors tal-ħajja miżżewġa.

Is-servizzi ta’ terapija u appoġġ jikkonsistu minn:

• servizz ta’ counselling u psikoterapija għall-koppji u individwi
• servizz psikoloġiku għat-tfal u għal adolexxenti
• servizz ta’ terapija tal-familja
• servizz ta’ Infertility Counselling u appoġġ
• servizz ta’ rikonċiljazzjoni għall-koppji u għall-familji
• servizz ta’ coaching personalizzat għal ġenituri jew kustodji tat-tfal jew adoloxxenti

Spjegat li fost is-servizzi terapewtiċi għall-koppji dwar il-familja, ir-relazzjonijiet kif ukoll minħabba sitwazzjonijiet personali, hemm ukoll servizz ta’ counselling minħabba l-infertilità.

Il-Moviment ta’ Kana, li twaqqaf 6 snin qabel l-IEEF, huwa membru tal-IEEF flimkien ma’ bosta organizzazzjonijiet oħrajn fl-Ewropa. Il-Moviment li wkoll iżomm il-familja fil-qalba tal-missjoni tiegħu, jassisti l-koppji mhux biss qabel iż-żwieġ fl-hekk imsejħin “Il-Kors ta’ Kana” iżda wkoll fil-ħajja miżżewġa. Dan għaliex il-Moviment għandu servizzi li jgħinu lill-membri tal-koppja fid-diffikultajiet personali jew fil-problemi tar-relazzjoni, jgħin biex jissaħħu ż-żwieġ u l-familja, kif ukoll jirsisti biex jippromwovi l-ħajja miżżewġa bħala waħda li ma tinħallx, leali u miftuħa għall-ħajja.

Il-Moviment ta’ Kana wkoll jipprovdi dawn il-korsijiet tal-ippjanar naturali tal-familja sabiex tingħata opportunità lill-koppja biex isiru jafu aktar dwar kif jaħdem il-ġisem u l-fertilità tagħhom, biex jitgħallmu iktar dwar is-sabiħ tas-sistema riproduttiva (kemm dwar kif tista’ tinqabad tqila jew kif tista’ tevita tqala b’mod responsabbli u naturali), kif ukoll biex jiddjalogaw u jiddeċiedu flimkien fuq realtajiet tant importanti u sbieħ fil-ħajja taż-żwieġ.

Il-Moviment jipprovdi wkoll kors ta’ taħriġ fuq kif trabbi t-tfal, fejn jiġu ppreżentati u diskussi prattiċi li jgħinu lill-koppja taffaċċja b’mod pożittiv l-isfidi li ġġib it-trobbija. Dawn il-korsijiet joffru sapport billi jgħinu lill-ġenituri jagħrfu l-bżonnijiet tagħhom u jtejbu l-ħiliet tagħhom fiċ-ċirkustanzi tat-trobbija.

Ritratt: Erika Lanzafame

Ritratt: Erika Lanzafame

1700 persuna użat is-servizz ta’ terapija tal-Moviment ta’ Kana

Tufigno qalet li matul is-sena li għaddiet kien hemm 1697 persuna li għamlu użu mis-servizz ta’ terapija u appoġġ li għandu l-Moviment ta’ Kana. Dan filwaqt li 28 persuna oħra għamlu użu mis-servizz ta’ psikjatra, u 15-il persuna oħra użaw is-servizz ta’ avukat.

Matul is-sena li għaddiet, il-Moviment ta’ Kana ħejja 797 koppja għaż-żwieġ permezz tal-kors mandatorju li jipprepara lill-koppja għall-ħajja miżżewġa, liema kors hu ssuġġerit li jsir sentejn qabel iż-żwieġ. Mill-kważi 800 koppja li attendew għall-“kors ta’ kana” kienu 9 koppji biss li attendew għall-korsijiet tal-ippjanar naturali tal-familja (NFP).

Min-naħa l-oħra kien hemm 67 persuna li attendew għall-korsijiet ta’ positive parenting.

Il-Ministeru għall-Politika Soċjali u d-Drittijiet tat-Tfal estenda ftehim soċjali illi kellu mal-Fondazzjoni ta’ Kana, sabiex ikunu jistgħu jibqgħu joffru servizzi soċjali lill-individwi, koppji u anke familji li jkollhom bżonn sapport. L-għan ta’ din il-Fondazzjoni huwa li toffri sessjonijiet ta’ terapija kemm lil persuni individwali u anke familji.

Permezz ta’ dan il-ftehim soċjali ser ikunu qed jingħataw mal-2,380 siegħa fis-sena ta’ servizzi ta’ counselling, coaching u anke taħriġ dwar trobbija pożittiva. Dan is-sapport jingħata minn tim multi-dixxiplinarju ta’ psikoterapisti, counsellers, family therapists, psikoloġisti u anke parenting coaches.

Dawn id-dettalji tħabbru mill-Ministru għall-Politika Soċjali u d-Drittijiet tat-Tfal Michael Falzon flimkien mas-Segretarju Permanenti Mark Musù u anke t-tmexxija tal-Fondazzjoni ta’ Kana, waqt li kienu qed jippresedu l-iffirmar tal-ftehim.

“Kommessi li nkompli nagħtu l-appoġġ meħtieġ lill-familji. Permezz ta’ dan il-ftehim qed naraw li jkompli jiġi offrut servizz ta’ terapija kemm lill-individwi kif ukoll lill-familji, speċjalment meta jkun hemm tfal u anke adoloxxenti,” stqarr il-Ministru Michael Falzon.

Iċ-Chairperson tal-Fondazzjoni Joe Cassar saħaq illi l-għan ewlieni huwa li jgħinu persuni li jkunu għaddejjin minn żmien diffiċli u anke ta’ trawma, b’din il-ħidma ssir bla ebda distinzjoni għaliex jemmnu li kull forma ta’ familja jixirqilha attenzjoni u għajnuna.